Wat is pica?

Pica is de neiging om niet-eetbare dingen te eten. Dit kan van alles zijn, zoals hout, wol, gloeilampen, schroeven, verf en ga zo maar door. Naast het eten van niet-eetbare dingen wordt het eten van grote hoeveelheden onbewerkt, ongekookt of rauw voedsel ook als pica beschouwd.

Hierbij kun je denken aan rauwe eieren, ongekookte rijst, rauwe aardappelen, meel, etc. Mensen met pica hebben echter geen afkeer van “gewoon” eten. De naam pica komt van Pica pica, de Latijnse naam voor ekster (die ook bijna alles eet).

Bij wie komt pica voor?

Zoals de meeste van jullie waarschijnlijk wel weten, hebben kleine kinderen de neiging om alles in hun mond te stoppen. Baby’s gebruiken hun mond en tong als zintuig voor objecten, omdat hun andere zintuigen nog niet zo goed ontwikkeld zijn.

Bij kinderen van achttien maanden tot twee jaar wordt dit nog niet als een stoornis gezien. Pica komt echter niet alleen bij kinderen voor. Het kan voorkomen in alle lagen van de bevolking en op elke leeftijd. Er zijn wel veronderstellingen dat kleine kinderen, zwangere vrouwen en mensen met een mentale beperking vaker pica hebben.

Er wordt ook vermoed dat pica in ontwikkelingslanden vaker voorkomt. Het is niet zeker of pica in ontwikkelingslanden niet gewoon komt door ondervoeding, waardoor mensen van alles gaan eten.

Er is nog geen oorzaak voor pica gevonden, maar er is wel een hypothese dat pica vaker voorkomt bij mensen met een tekort aan bepaalde bouwstoffen, zoals ijzer of calcium. Om dit tekort aan te vullen, kunnen ze vreemde dingen opeten als metaal of krijt.

Welke vormen van pica zijn er?

Hoewel het eten van niet-eetbare dingen onder pica valt, zijn er een aantal objecten die vaker gegeten worden dan andere objecten. Het eten van deze specifieke objecten heeft een aparte naam gekregen. Het gaat hierbij om:

• Amylofagie: het eten van zetmeel;
• Coprofagie: het eten van ontlasting;
• Geofagie: het eten van aarde, zand, klei of kalk;
• Hylofagie: het eten van glas;
• Mucofagie: het eten van slijm;
• Trichofagie: het eten van haar of wol (ook wel Rapunzelsyndroom genoemd);
• Pagofagie: het eten van sneeuw en/of ijs;
• Urofagie: het drinken van urine;
• Xylofagie: het eten van hout en/of papier.

Uit onderzoek is gebleken dat peuters vaker verfschilfers, haar of wol eten. Oudere kinderen eten vaker zand, uitwerpselen van dieren, insecten of bladeren. Pubers en volwassenen eten meer aarde en klei.

Is pica gevaarlijk?

In sommige gevallen is pica gevaarlijk. Mensen met pica kunnen zichzelf veel schade toebrengen door het eten van voorwerpen als spijkers of glas. Daarnaast kunnen ze ook zichzelf vergiftigen.

Hoewel pica in sommige gevallen tot hevige buikpijnen kan leiden, is er geen enkele aanwijzing om dit met masochisme in verband te brengen. Pica wordt gezien als een ongewenste neurologische aandoening die behandeld moet worden.

Intake van een patiënt met pica

“Een 41-jarige creools-Surinaamse moeder keert boos de inhoud van haar handtas op tafel. Ze ziet er vermoeid uit. Uit de handtas vallen een kapotte bh en pantoffels. Haar zeventienjarige dochter kijkt geschrokken toe.

Ze zitten samen op de kinder- en jeugdpsychiatrische polikliniek voor intake. De dochter heeft niet alleen van de pantoffels gegeten, maar ook van het schuimrubber uit de binnenvoering van haar moeders handtas, van de eetkamerstoelen en van het hoofdkussen.

Ze heeft zelfs de helft van het tweepersoonsmatras van haar moeder opgegeten. De moeder wordt hierdoor gedwongen om regelmatig nieuwe spullen te kopen, waardoor zij financieel in de problemen raakt. Dit heeft op zijn beurt weer conflicten tot gevolg tussen moeder en dochter.

Dit is de derde aanmelding van de dochter bij onze polikliniek. De contactduur is echter steeds te kort geweest voor een juiste diagnose. Vanaf het twaalfde jaar van de dochter komen haar moeder en zij steeds met dezelfde klachten terug die na korte tijd weer verdwijnen.

De ouders van de dochter zijn tien jaar voor aanmelding gescheiden en zij heeft weinig contact met haar biologische vader. Haar biologische vader verblijft meestal in Suriname. Haar moeder werkt ’s nachts als verpleegkundige en doet dit werk al jarenlang.

Sinds enkele jaren is er wel een stiefvader in het gezin gekomen met wie haar moeder nog een kind heeft. Dit kind is ondertussen vier jaar oud. Hiernaast heeft de dochter nog een zusje die zes jaar jonger is. Geen van deze gezinsleden hebben een gestoord eetpatroon, op de cliënte na.”

Dominante groet!

Deana