De Romeinse economie was voor een groot deel afhankelijk van de slavenhandel. Slavernij werd daarom als vanzelfsprekend gezien en vormde een essentieel onderdeel van de samenleving. Als slaaf werd je net als alle andere goederen op de markt gekocht en verkocht zonder dat je hier zelf iets over te zeggen had.
Er bestonden geen wetten die tijdens de overdracht van bezittingen en goederen – waaronder complete slavenfamilies – ervoor zorgden dat slavenechtparen, ouders en kinderen niet opgesplitst werden.
Als slaaf had je er maar te leven met de plannen die je Meester voor je had, ook als dit betekende dat je afscheid moest nemen van je pasgeboren kind of ouders. Pas tegen het einde van het Romeinse Rijk veranderde de Romeinse wet hierin.
Het aantal slaven in Italië en Rome
Als slaaf hoefde je je niet alleen te voelen in het Romeinse Rijk: geschat wordt dat er zo’n anderhalf miljoen slaven in het rijk rondliepen (ongeveer 25% van de totale bevolking).
In Rome zelf schenen slaven zelfs tot 40% van de bevolking uit te maken. In de eerste eeuw na Christus leefden er namelijk zo’n miljoen inwoners in de stad Rome, waarvan 400.000 mensen als slaaf door het leven gingen.
De handel in slaven was dus een bloeiende industrie. Er was altijd wel vraag naar slaven en de Romeinse slavenhandelaars waren goede en snelle leveraars. De Romeinse slavenhandel was goed georganiseerd en bracht grote rijkdom en winst aan zijn investeerders.
Slavenhandelaars
Slavenhandelaren die hun waar tentoonstelden op slavenmarkten en slavenveilingen werden mangones of venalitii genoemd. Rijke lieden die in slaven investeerden hadden een hoge sociale status en werden met respect bekeken, maar dat gold niet voor de slavenhandelaar zelf.
Handelaren die hun mensenwaar op markten aanboden, werden vaak zelfs met wantrouwen bekeken. Hun status kun je vergelijken met hedendaagse pooiers.
Slaven werden vaak naakt tentoongesteld om het vertrouwen van kopers te winnen
Omdat hun eerlijkheid vaak te wensen overliet, moesten slavenhandelaars garanderen dat hun slaven in orde waren en dat eventuele gebreken van tevoren kenbaar werden gemaakt.
Wilde je als slavenhandelaar een succesvolle business opzetten, dan moest je absoluut het vertrouwen van je kopers zien te winnen. Om deze reden werden slaven vaak naakt geëxposeerd op markten.
Zo was meteen duidelijk welke (zichtbare) tekortkomingen de slaven hadden.
Aediles (Romeinse politieagenten) hielden toezicht op dit soort markten en veilingen om te waarborgen dat deze goederen in het openbaar op markten, fora en in winkels verkocht konden worden.
In het geval een slaaf na aankoop zwaktes bleek te hebben die niet van tevoren gemeld waren, dan kon je nieuwe Meester je binnen zes maanden nog ruilen of een deel van zijn geld terugkrijgen.
De provinciale slavenmarkt
Overal in het Romeinse Rijk vond slavenhandel plaats. Vanuit de verste uithoeken en plattelandsstreken werden ze naar de provinciale slavenmarkten gebracht.
Op deze markten vond je als slaaf al snel je nieuwe eigenaar (of liever gezegd andersom), maar een aanzienlijk deel van de slaven werd ook wel rechtstreeks naar Rome vervoerd om daar op de markt gebracht te worden.
Een van de meest indrukwekkende groothandelsmarkten in slaven kon je op het eiland Delos (Griekenland) vinden, waar ruimte was voor zeker 10.000 slaven tegelijk. Gezien de omvang en de noodzaak van slaven, was het transport en de opslag ervan dan ook een cruciaal punt van de Romeinse slavenhandel.
Hoe kon je slaaf worden in het Romeinse Rijk?
De Romeinse slavenhandel floreerde dankzij de verwerving van slaven uit de volgende bronnen:
- Krijgsgevangenen
- Criminelen die voor straf tot slaaf gemaakt werden (servi poenae)
- Mensen die geboren werden als slaaf (de Romeinse wet bepaalde dat het nageslacht van vrouwelijke slaven dezelfde status als de moeder kreeg)
Waar kwamen slaven vandaan?
De herkomst van tot slaaf gemaakte krijgsgevangen lag nogal uiteen. Naarmate het Romeinse Rijk zich verder uitbreidde, kwamen er steeds meer “exotische” slaven op de markt.
De slavenhandel groeide immers mee met de constant verlegde grenzen van het Rijk. Hieronder vind je een lijst met veroverde landen waar de meeste slaven vandaan kwamen:
- Noord-Italië
- Griekenland
- Iberia (Georgië)
- Gallië
- Balkan
- Egypte
- Noord-Afrika
- Groot-Brittanië
- Dacië (Roemenië)
- Parthia (Mesopotamië)
Romeinse slavenhandel – 2000 jaar voor de Trans-Atlantische slavenhandel
Bovenstaande landen beslaan zowel Europa als Afrika, een kleine tweeduizend jaar vóór de Trans-Atlantische slavenhandel zelfs maar begonnen was.
Dankzij de slaven uit Europa en Afrika konden de Romeinen hun Rijk uitbreiden, maar ironisch genoeg was de slavenhandel wel een van de oorzaken voor de uiteindelijke val van het Romeinse Rijk. Persoonlijk geef Ik liever het christendom de schuld! 😉
Dominante groet,
Artemis